Ogonki w systemach Unix
W systemach Unix uzyskanie polskich literek wymaga włożenia trochę wysiłku.
Instalacja jest jednak możliwa, w większości przypadków nawet wtedy,
jeśli użytkownik nie ma praw administratora.
Polskie literki w X-window..
Klawiatura.
W X-ach klawiatura generuje
symbole klawiszy i te symbole (zwykle pojedyncze znaki) można
dowolnie mapować pod poszczególne klawisze przy pomocy polecenia
xmodmap. Każdemu klawiszowi przypisane jest kilka symboli,
w zależności od tego, czy klawisz wciśnięty jest samodzielnie,
z shiftem, z altem, lub z oboma naraz. Przypisanie polskich znaków
rozwiązano na dwa sposoby - pierwszy, stary (już nie zalecany), polega na przypisaniu
pod "polskie klawisze" znaków ze standardowego zestawu ASCII,
mających te same kody co polskie znaki (np. wciśnięcie Alt a wywołuje
znak ±). Drugi (nowy) sposób polega na przypisaniu prawdziwych symboli
polskich znaków (czyli Alt a to aogonek). Niektóre z systemów zarządających okienkami
(np. KDE) mają wbudowaną obsługę polskiej klawiatury - wystarczy ją wybrać.
W pozostałych trzeba się posłużyć odpowiednimi plikami
konfiguracyjnymi dla xmodmap:
- Stary sposób (ą => ±)
- Nowy sposób (ą => aogonek)
W niektórych systemach trzeba także wskazać prawy Alt jako
przełącznik wyboru polskich znaków. Powinna wystarczyć do tego
dopisana na początku pliku Xmodmap linijka:
keysym Meta_R = Mode_switch
W skomplikowanych przypadkach można posłużyć się
poniższym skryptem, generującym automatycznie plik Xmodmap.
Aby uruchomić właściwe mapowanie, należy uruchomić xmodmap z
nazwą pliku jako parameterem. Warto to dopisać do skryptów
startujących środowsko X-window (środowisko musi być uruchomione
przed uruchomieniem xmodmap).
Fonty.
Drugim krokiem jest zainstalowanie odpowiednich fontów. Dla
rozwiązania z ± potrzebne są fonty, w których zamiast tych
znaków wstawione są polskie litery - można je ściągnąć z
http://www.biz.net.pl/iso/x-fonts/index.html.
Fonty te są kodowane w standardzie przypisującym
literki bezpośrednio do kodów ASCII, tak więc można ich użyć także
w rozwiązaniu z aogonek.
Ponieważ rozwiązanie z ± jest mocno naciągane (w końcu znak ±
nie powinien wyglądać jak ą :) ), nie nadadzą się w tym rozwiązaniu
żadne nowoczesne fonty, mimo że zawierają polskie znaki.
Z tego powodu znacznie lepsze jest drugie rozwiązanie:
W rozwiązaniu z aogonek potrzebne są fonty zawierające
polskie znaki pod ich poprawnymi symbolami, co oznacza, że nadają się
wszystkie fonty zawierające polskie znaki - zwykle jest ich przynajmniej
kilka w każdej dystrybucji Unixa, co więcej niektóre Xserwery (np. SUN lub Linux)
pozwalają używać MS Windows TTF (znaki określone są symbolami, a nie kodowaniem,
tak więc nie ma znaczenia, że Windows nie chodzi na ISO-8859-2).
Można także korzystać z fontów Unicode.
Fonty najlepiej zainstalować w katalogu z fontami
systemowymi - zwykle /usr/X11/lib/X11/fonts, jeżeli nie ma się do
tego praw, można to zrobić w katalogu domowym. Po skopiowaniu plików
należy uruchomić komendę mkfontdir (jeżeli fonty są w kilku
katalogach, trzeba to zrobić w każdym z nich).
Na końcu należy poinformować Xserwer o dodatkowych katalogach z
fontami. Można to zrobić albo w konfiguracji Xserwera (np.
/etc/X11/XF86config w Linux XFree86), albo jako parametry
uruchamiania Xserwera (należy poprawić skrypt wywołujący Xserwer),
albo na już uruchomionym serwerze skorzystać z instrukcji
xset, np: xset fp+ /usr/X11/lib/X11/fonts/polish,/usr/X11/lib/X11/fonts/ttf.
Locale.
Ostatni krok, to poinformowanie systemu, jakiego kodowania używamy.
Jest to potrzebne tylko przy rozwiązaniu z aogonek (w starej
wersji system powinien sądzić, że korzysta ze standardowego ASCII).
W systemie muszą być zainstalowane polskie locale - pakiet zawierający opisy
kodowania znaków, standard zapisu daty, czasu, waluty, polskie teksty
komunikatów itp.
W niektórych systemach okienkowych (np. KDE) można wybrać ustawienia
regionalne (w tym kodowanie) obowiązujące we wszystkich oknach.
W pozostałych systemach
kodowanie ustawiamy przy pomocy odpowiednich zmiennych
systemowych - oczywiście najlepiej ustawić je jeszcze przed
uruchomieniem Xserwera, a już koniecznie przed uruchomieniem
aplikacji, która ma z polskich znaków korzystać.
Aby ustawić przyjmowanie i wyświetlanie polskich znaków, należy
ustawić zmienną LC_CTYPE, np. LC_CTYPE=pl_PL; export LC_CTYPE.
Aktualne ustawienia wszystkich zmiennych
odpowiadających za ustawienia regionalne można zobaczyć wydając
komendę locale.
Polskie literki na konsoli.
Linux.
Większość dystrybucji Linuxa ma wbudowaną możliwość ustawiania
własnego mapowania klawiatury oraz fontu w trybie konsoli tekstowej.
Jeżeli takiego mechanizmu nie ma, można posłużyć się pakietem kbd
(zródła dostępne pod adresem
ftp://ftp.win.tue.nl/pub/linux-local/utils/kbd/. Pakiet zawiera
komendy loadkeys oraz setfont pozwalające ustawić
własne mapowanie klawiatury i font trybu tekstowego EGA/VGA.
Dla obsługi polskich znaków można ustawić klawiature pl.map i
font iso02.f16.
Można też skorzystać z pakietu iso2console
Adama Tlałki - dzięki
zastosowaniu locale font ten nie gryzie się ze znakami potrzebnymi do
rysowania ramek.
FreeBSD.
Szczegółowy opis konfiguracji można znaleźć pod adresem
http://www.frasunek.com/pcof-faq.php punkt 1.26.
Bogusław Juza, 10.02.2004.